Najlepszym tego przykładem będzie zarówno film na YouTube, jak i rozdział w książce, który został poświęcony konsolofonom, czyli Nokii N-Gage. Według książki drugi model wspomnianego telefonu miał premierę 7 miesięcy po pierwszym modelu i był dopracowany (m.in. zmiana lokalizacji gniazda na karty z grami), lecz mimo to, pierwsze wrażenie wywarło na tyle negatywny obraz, że Nokia musiała pogodzić się z porażką projektu. Tymczasem z filmu na YouTube dowiadujemy się, że ten wariant wyszedł 4 miesiące później i prócz wyczekiwanych zmian, jak np. wspomniana wcześniej zmiana lokalizacji slotu kart, to dodatkowo: „pod maską czekała na nas jednak seria cięć” (cytat z filmu), jak np. rezygnacja z gniazda na kabel USB, czy też chipu dekodującego dźwięk MP3, co uniemożliwiało odtwarzanie MP3, radia, a także ograniczało pasma komórkowe. Zatem nie tyle złe pierwsze wrażenie pogrążyło projekt i było odpowiedzialne za brak zainteresowania drugim modelem Nokii, ile zbyt szybki upgrade telefonu, który ostatecznie poprawił jedną funkcję, by zepsuć kilka innych. A to diametralnie zmienia postać rzeczy.

W przypadku telefonu Nokii, ale też innych filmów na YouTube można odnieść wrażenie, że mają one charakter bardziej informacyjny, zaś narracja w książce stawia na aspekt osobistego doświadczenia. I tym samym z filmu na YouTubie nie wywnioskujemy np. że jego autor jest zapalonym fanem konsolofonu, czemu daje wyraz już w swojej książce:

Nokia N-Gage była spełnieniem moich najskrytszych marzeń o „urządzeniu do wszystkiego”. Wbrew opiniom recenzentów, klientów i krytyków bawiłem się na niej znakomicie. Choć sprzęt nie radził sobie marketingowo, nadrabiał to z nawiązką dzięki liczbie niesamowitych gier na wyłączność, które nigdy nie zostały wydane na żadną inną platformę (s. 266).

W książce znajdują się również ciekawe rozdziały, jak np. ten o kawiach domowych, czyli świnkach morskich. Są one  ulubionym zwierzęciem autora, który poszukuje ich w różnych grach, tworząc tym samym bardzo ciekawe i inspirujące zestawienie. I jest to coś, co bez wątpienia wyróżni tę pozycję na tle innych. I to chyba jedyny powód, dla którego mogłabym sięgnąć po tę pozycję jeszcze raz, pod warunkiem, że przygotowywałabym materiał o grach, w których swój udział mają świnki morskie (kawie).

Ciekawym jest również wątek czasopism poświęconym grom, ten wątek nie zostaje jednak w żaden sposób rozwinięty. Podobnie jak informacje na temat popularnego wówczas silnika do tworzenia gier Klik & Play, o którym dowiadujemy się tylko przez pryzmat twórczych zmagań autora, jego osobistej zajawki z pominięciem np. elementu rywalizacji w konkursach na najlepszą grę, którą organizowały wówczas różne czasopisma.

Nie ma co się rozpisywać wyłącznie o treści książki, bo mówimy tu o indywidualnych wspomnieniach, które owszem są wspólne dla pewnego pokolenia graczy, ale nie zmienia to faktu, że mówimy tu o indywidualnym doświadczeniu, bardzo mocno ukierunkowanym w stronę gier video i pomijającym tym samym kontekst społeczny. Co widoczne jest najmocniej w rozdziale poświęconemu piractwu, które nie było niczym charakterystycznym dla gier video. Na bazarach można było kupić wówczas wszystko: muzykę, filmy, gry…, gdyby w tamtych czasach były popularne audiobooki, to i one by się tam znalazły. Ludzie kupowali pirackie kopie, bo były dla nich dostępne cenowo.

Przechodząc do części bardziej technicznej, to muszę wyznać, że nie rozumiem kompletnie sposobu, w jaki cała książka została stworzona. Skąd pomysł, aby do narracji Arkadiusza Kamińskiego dołączyć w osobnych graficznych elementach wypowiedzi redaktora Andrzeja Kotarskiego, które są nudne, wybijają z rytmu lektury i nie wnoszą zupełnie niczego do treści – i to o zgrozo! Nie tylko moja opinia, zawiera ją każda recenzja książki!

Jakby tego było mało, to mamy tu bardzo dziwny zabieg, w którym autorstwo książki się nieco rozmywa, bo oto mamy w niej pięć postaci i tutaj drobne wyliczenia:

• Andrzej Kotarski jest redaktorem prowadzącym oraz autorem 35 ramek (różnej wielkości, czasem to dwa zdania, czasem cała strona) i gościem wywiadu. Obie formy udziału Kotarskiego w projekcie Zagrajmy jeszcze raz… niewiele wnoszą.
• Zbigniew Piotrowicz nie jest związany bezpośrednio z książką (przynajmniej według stopki), ale jest autorem 5 ramek (różnej wielkości) oraz (mikro)rozdziału.
• Łukasz Mackiewicz jest redaktorem językowym książki, który postanowił nie wiedzieć czemu wpleść swoją wypowiedź w narrację w postaci dwóch tekstów w ramce, które jako jedyne nie zawierają jego zdjęcia.  
• Maciej Deling jest właścicielem Pixelomani i gościem wywiadu, który jako jedyny z tego zestawienia jest faktycznie ciekawym uzupełnieniem treści.

Książka sumarycznie zajmuje niecałe 400 stron, z czego na 159 składają się puste strony, zdjęcia i wywiad z Kotarskim. Po usunięciu krytykowanych ramek z tekstami książkę odchudzimy o kolejne 24 strony. Gdyby chcieć się uczepić dodatkowo bardzo szerokich marginesów, to myślę, że książka wydana w tradycyjny sposób zajęłaby nie więcej niż 120 stron. Czytelnicy w efekcie dostają w swoje ręce wydanie, w którym niemalże połowa stron zawiera elementy, które sztucznie wpływają na jej objętość. I żeby nie było, uważam, że grafiki w tej książce są potrzebne, a nawet momentami jest ich za mało, ale zdecydowanie częściej zdarzają się takie, które kompletnie nic nie wnoszą w jej treść, jak np. zdjęcie repliki maszyny Gutenberga (s. 124) albo zdublowane zdjęcie kadridża z Commodore 64 (s. 14 i 25). Nie zachowano również konsekwencji w opisach zdjęć i screenów, bo te nie zawsze się pojawiają, a czasami, zamiast opisywać zdjęcie/screen wchodzą w tok narracji, jak ma to miejsce np. na stronie 27, gdzie została umieszczona fotografia przedstawiająca salon gier z maszynami, która została opatrzona opisem: „Młody gracz rzadko mógł nacieszyć się swoją turą przy pinballach”.

Wiele osób zwracała także uwagę na język, który jest bardzo swobodny i zawiera wiele błędów, które z pewnością mają być rozpatrywane w kategorii „stylu autora”. Zgadzam się, co do tego, że samą konstrukcją i językiem książka przypomina bardziej zbiór felietonów niźli reportaż, encyklopedię, czy jakiekolwiek opracowanie tematu. Momentami wręcz miałam wrażenie, że czytam szkice scenariuszów do filmów na YouTubie. Osobiście drażniły mnie wszystkie wtręty „hehe, he” i zdania w stylu:

Są lata 90. Gram. No, próbuję grać. Babka na ekranie coś do mnie nawija po zagranicznemu, ale ja ani be, ani me, ani kukuryku (s. 75).

Podobnie, jak wszystkie próby łamania konwencji, przełamywania czwartej ściany, poprzez bezpośredni zwrot do czytelnika, jak np.

Powyższe kilka akapitów pewnie prędzej czy później się przeterminuje, dlatego pozostałą część tej strony pozostawiam na Wasze przemyślenia i polemikę. Proszę, wpiszcie tu swoje opinie. Obiecuję, że przeczytam je wszystkie [notatka dla siebie – sprawdź, jak działają książki] (s. 55)

czy też:

Jeśli za Waszych czasów gra już wyjdzie, naskrobcie mi, proszę, na marginesie, czy spełniła oczekiwania fanów (s. 233).

I tutaj dochodzimy do sedna sprawy. Do kogo kierowana jest książka? Z jednej strony na pewno nostalgia przyciągnie rzeszę fanów wychowanych w latach 80. I 90. ubiegłego wieku. Z drugiej strony autor podkreśla, że kieruje ją również do młodszych czytelników, aby mogli „doświadczyć”, jak rodził się gaming w Polsce. Problem w tym, że autor za wiele nie tłumaczy ze swojej perspektywy, która może być dla młodszego czytelnika, kompletnie niezrozumiała. Z całą pewnością zaś szata graficzna książki została przygotowana z myślą o młodym odbiorcy, o czym mogą świadczyć m.in.  częste zmiany kolorów tła i fontów, wrzucanie pewnych treści w ramki, dodawanie różnych elementów graficznych – wszystko po to, aby w duchy scrollowania treści, co rusz przykuwać uwagę młodego czytelnika na nowo. I jest to ciekawy zabieg, jakaś próba wyjścia naprzeciw czytelnikowi, który zdecydowanie szybciej męczy się na statycznej treści, a nawet nie tyle męczy, ile szybciej się nią nudzi. Mnie na pewno to męczyło, ale brnęłam przez treść, pokornie uznając, że nie jestem dedykowanym odbiorcą. 

Reasumując, nie przekonuje mnie próba przeniesienia narracji video w analogowy świat papieru, który sprawia, że opowiadana historia na tym traci. Tym bardziej że przekaz nie został w moim odczuciu dostosowany do medium. I żeby nie było, bardzo lubię pracę autora, którą wykonuje na YouTubie, ale jako pisarz w moim odczuciu po prostu się nie sprawdził. Mimo to postać autora wciąż jest najmocniejszą stroną tej książki. Zawiodła tu w dużej mierze redakcja i osoba odpowiedzialna za skład, która w swoich działaniach była niekonsekwentna. Ostatecznie uważam, że projekt ten się nie broni, ani nie oferuje zbyt dużo treści (jak na wielkość całego woluminu), ani nie jest dobrze wykonany od strony technicznej z wyjątkiem dobranych materiałów (papier, okładka).  Być może brakło tu samej treści, pomysłu, a kto wie? Może i czasu?